http://www.chip.com.tr/konu/IBM-den-yeni-bir-super-bilgisayar-daha_8277.html
http://www.yapay-zeka.org/
http://tr.wikipedia.org/wiki/Yapay_zek%C3%A2
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bulan%C4%B1k_mant%C4%B1k
http://tr.wikipedia.org/wiki/Blue_Gene
http://en.wikipedia.org/wiki/Deep_Blue_(chess_computer)
http://aftermathnews.wordpress.com/category/ai-robotics/
http://www.yapay-zeka.org/http://tr.wikipedia.org/wiki/Yapay_zek%C3%A2
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bulan%C4%B1k_mant%C4%B1k
http://tr.wikipedia.org/wiki/Blue_Gene
http://en.wikipedia.org/wiki/Deep_Blue_(chess_computer)
http://aftermathnews.wordpress.com/category/ai-robotics/
Yapay zeka bilgisayar mühendisliğinin, zeki davranış otomasyonunu elde etmeye çalışan bir branşı olarak tanımlanabilir.
.
Fakat bu tanımlama, zekanın tam olarak ne olduğunun anlaşılmamasından dolayı çok yetersiz kalmaktadır. Hemen hemen hepimiz zeki bir davranışla karşılaştığımızda bu davranışı farkedeceğimizden eminizdir. Aynı güvenle zeki olduğu iddia edilen bir bilgisayar programının analizine yardımcı olabilecek bir zeka tanımlamasını, insan beyninin dinamizmini ve kompleksliğini anlamakla meşgulken, kaçımız yapabilir acaba?
.
Bu yüzden yapay zekayı tanımlama zekanın ne olduğunu tam olarak tanımlama ile aynıdır. Zekanın kaynağı tek bir yerden mi dağılır yoksa, birbirinden bağımsız tanımlanabilen yeteneklerin toplu hali midir? Zeka öğrenilebilir veya sonradan edinilebilir mi? Yoksa doğuştan var mıdır? Birşey öğrenirken tam olarak ne oluyor? Yaratıcılık nedir? Ön sezi nedir? Zeka davranışlarla ifade edilebilir mi, yoksa bir iç mekanizma ispatı gerekli midir? En önemli olarak zeka gerçekten bir elektronik cihaz üzerinde elde edilebilir mi yoksa, zeka sadece biyolojik varlıklara has bir nitelik midir?
.
Bu soruların hiçbirine, bilim çevrelerinden ortak bir yanıt olmamasına rağmen, yapay zekanın temelini oluşturan onlarca teorinin kalbi bu sorulara dayanarak oluşmaktadır. Yapay zeka bilgisayar mühendisliğinin sınırlarını tanımlamaktansa, aynı sınırları ileri ve daha ileri iten bir bilim dalıdır.
Bilgisayar mühendisliğinin tam aksine, yapay zeka daha bilgisayarların icat bile edilmediği, René Descartes ve onun gibi düşünürlerin fikir dünyasının ister istemez bağlı oldukları fizik dünyasına itaat etmesinin gerekli olmadığını açıkladığı dönemlerde başlamıştır. Bu düşünce tarzı, epistemoloji, psikoloji, ve yüksek matematik kuralları ile birlikte, yapay zeka metodolojisini oluşturmaktadır.
.
19. yüzyılda yaşayan ünlü matematikçi George Boole, 1848 yılında "Mantığın Matematik Analizi" adlı bir çalışması yayınlandı. Aristoteles mantığını matematiksel temellere oturtan simgesel mantığı oluşturdu. Buna Boole mantığı, Boole cebiri, matematiksel mantık, simgesel mantık, vb adlar verilmektedir. Onun bu çalışmaları bilgisayar mühendisliğinin ve bilgisayar yapımının temelini oluşturmasıyla yapay zeka dünyasında çok önemli bir yerdedir.
.
Fakat bu tanımlama, zekanın tam olarak ne olduğunun anlaşılmamasından dolayı çok yetersiz kalmaktadır. Hemen hemen hepimiz zeki bir davranışla karşılaştığımızda bu davranışı farkedeceğimizden eminizdir. Aynı güvenle zeki olduğu iddia edilen bir bilgisayar programının analizine yardımcı olabilecek bir zeka tanımlamasını, insan beyninin dinamizmini ve kompleksliğini anlamakla meşgulken, kaçımız yapabilir acaba?
.
Bu yüzden yapay zekayı tanımlama zekanın ne olduğunu tam olarak tanımlama ile aynıdır. Zekanın kaynağı tek bir yerden mi dağılır yoksa, birbirinden bağımsız tanımlanabilen yeteneklerin toplu hali midir? Zeka öğrenilebilir veya sonradan edinilebilir mi? Yoksa doğuştan var mıdır? Birşey öğrenirken tam olarak ne oluyor? Yaratıcılık nedir? Ön sezi nedir? Zeka davranışlarla ifade edilebilir mi, yoksa bir iç mekanizma ispatı gerekli midir? En önemli olarak zeka gerçekten bir elektronik cihaz üzerinde elde edilebilir mi yoksa, zeka sadece biyolojik varlıklara has bir nitelik midir?
.
Bu soruların hiçbirine, bilim çevrelerinden ortak bir yanıt olmamasına rağmen, yapay zekanın temelini oluşturan onlarca teorinin kalbi bu sorulara dayanarak oluşmaktadır. Yapay zeka bilgisayar mühendisliğinin sınırlarını tanımlamaktansa, aynı sınırları ileri ve daha ileri iten bir bilim dalıdır.
Bilgisayar mühendisliğinin tam aksine, yapay zeka daha bilgisayarların icat bile edilmediği, René Descartes ve onun gibi düşünürlerin fikir dünyasının ister istemez bağlı oldukları fizik dünyasına itaat etmesinin gerekli olmadığını açıkladığı dönemlerde başlamıştır. Bu düşünce tarzı, epistemoloji, psikoloji, ve yüksek matematik kuralları ile birlikte, yapay zeka metodolojisini oluşturmaktadır.
.
19. yüzyılda yaşayan ünlü matematikçi George Boole, 1848 yılında "Mantığın Matematik Analizi" adlı bir çalışması yayınlandı. Aristoteles mantığını matematiksel temellere oturtan simgesel mantığı oluşturdu. Buna Boole mantığı, Boole cebiri, matematiksel mantık, simgesel mantık, vb adlar verilmektedir. Onun bu çalışmaları bilgisayar mühendisliğinin ve bilgisayar yapımının temelini oluşturmasıyla yapay zeka dünyasında çok önemli bir yerdedir.
.
1950’lı yıllarda bilgisayarların zekasını sorgulayan, ünlü İngiliz matematikçi Alan Turing, Turing testi olarak bilinen ve bilgisayarların gerçekten insan zekasını elde edip edemeyeceğini sorgulayan bir test tasarladı. O günden itibaren mühendislerin bilgisayar zekasını kıyaslayabilecekleri bir ölçü olduğundan, bu daldaki araştırmalar tavana vurmuş ve milyonlarca dolarlık büyük projeler yerini almıştır.
.
Şu ana kadar bu yazıda yapay zekanın tanımından ve tarihçesindeki önemli noktalardan bahsettik. Peki ama, yapay zekanın alanları nelerdir?
.
Bilgisayar Oyunları (Computer Games)
Öncelikle oyun tahtasında oynanan oyunlar ile başlayan ve dünyaca bilinen Deep Blue (dünya satranç şampiyonun yenen programın adı) gibi programların tasarımını elde edebilecek araştırma alanları.
.
Otomatikleşmiş mantık üretmek ve teorem kanıtlanması (Automated Reasoning and Theorem Proving)
Belki de yapay zekanın en eski olan dallarından bir tanesi teorem çözen programların üretilmesidir.
.
Uzman Sistemler (Expert Systems)
Belli bir alanda uzmanlaşmış ve çok yüksek yüzdelikle verilere dayalı bağımsız karar verebilecek bilgisayar programlarının tasarımıyla ilgilenen alanıdır. Örneklerinden bir tanesi 1960’lı yılların sonunda tasarlanan, ve kimyasal bileşimi verildiği takride organik moleküllerin yapısını gösteren DENDRAL isimli programdır.
.
Doğal Dili kavramak ve anlambilimi (Natural Language Understanding and Semantics)
İsminden de anlaşılan bu dal, doğal dilleri anlayan ve bir insanla rasgele cümlelerdense mantıklı bir konuda anlaşabilen bilgisayar programlarının tasarımı ile ilgilenir.
.
İnsan Performansını modellemek (Modelling Human Performance)
İnsan performansını tamamen taklit eden bilgisayar programları elde etmeye çalışan alandır.
.
Plan çizmek ve Robot bilim (Planning and Robotics)
Robot üretimi ile ilgilenen bilim alanıdır.
.
Yapay zeka Dilleri ve Çevreleri (Languages and Environments for AI)
Yapay zekanın asıl amacı olmamasına rağmen gelişmesi için yapılan araştırmalardan dolayı, kendi ile birlikte yan sektörlere çok katkısı olmuştur. Bunlardan bir tanesi C++ ve Java gibi dünyanın önde gelen programlama dillerinin üretimidir.
.
Bilgisayarın Öğrenimi (Machine Learning)
Yapay zekayı en çok zorlayan dallardan biri, bilgisayarların kendi başına insan oğluna benzer bir şekilde deneyim kazanıp öğrenmelerini sağlamaya çalışmaktır.
.
Nöron Örgüleri ve Genetik Algoritmalar (Neural Networks and Genetic Algorithms)
İnsan beyni ve nöronlarla direk ilgilenen bu alanda insan beyninin işlevi taklidini sanal bir ortamda elde etmeye çalışır. Parmak izlerinin kime ait olduğunu belirleyen ve benzeri programların kalbini oluşturmaktadır.
.
Yapay zeka Ve Felsefe (AI and Philosophy)
Yapay zekada tamamen kendi durumunu analiz eden ve gelişmesi için teorilerin üretildiği bölümdür. Felsefe ile iç içe olan bu alan yapay zekanın geleceğini sağlamak için esastır.
http://www.netogretim.com/dokumangoster.aspx?id=176&d=Yapay
1950’lı yıllarda bilgisayarların zekasını sorgulayan, ünlü İngiliz matematikçi Alan Turing, Turing testi olarak bilinen ve bilgisayarların gerçekten insan zekasını elde edip edemeyeceğini sorgulayan bir test tasarladı. O günden itibaren mühendislerin bilgisayar zekasını kıyaslayabilecekleri bir ölçü olduğundan, bu daldaki araştırmalar tavana vurmuş ve milyonlarca dolarlık büyük projeler yerini almıştır.
.
Şu ana kadar bu yazıda yapay zekanın tanımından ve tarihçesindeki önemli noktalardan bahsettik. Peki ama, yapay zekanın alanları nelerdir?
.
Bilgisayar Oyunları (Computer Games)
Öncelikle oyun tahtasında oynanan oyunlar ile başlayan ve dünyaca bilinen Deep Blue (dünya satranç şampiyonun yenen programın adı) gibi programların tasarımını elde edebilecek araştırma alanları.
.
Otomatikleşmiş mantık üretmek ve teorem kanıtlanması (Automated Reasoning and Theorem Proving)
Belki de yapay zekanın en eski olan dallarından bir tanesi teorem çözen programların üretilmesidir.
.
Uzman Sistemler (Expert Systems)
Belli bir alanda uzmanlaşmış ve çok yüksek yüzdelikle verilere dayalı bağımsız karar verebilecek bilgisayar programlarının tasarımıyla ilgilenen alanıdır. Örneklerinden bir tanesi 1960’lı yılların sonunda tasarlanan, ve kimyasal bileşimi verildiği takride organik moleküllerin yapısını gösteren DENDRAL isimli programdır.
.
Doğal Dili kavramak ve anlambilimi (Natural Language Understanding and Semantics)
İsminden de anlaşılan bu dal, doğal dilleri anlayan ve bir insanla rasgele cümlelerdense mantıklı bir konuda anlaşabilen bilgisayar programlarının tasarımı ile ilgilenir.
.
İnsan Performansını modellemek (Modelling Human Performance)
İnsan performansını tamamen taklit eden bilgisayar programları elde etmeye çalışan alandır.
.
Plan çizmek ve Robot bilim (Planning and Robotics)
Robot üretimi ile ilgilenen bilim alanıdır.
.
Yapay zeka Dilleri ve Çevreleri (Languages and Environments for AI)
Yapay zekanın asıl amacı olmamasına rağmen gelişmesi için yapılan araştırmalardan dolayı, kendi ile birlikte yan sektörlere çok katkısı olmuştur. Bunlardan bir tanesi C++ ve Java gibi dünyanın önde gelen programlama dillerinin üretimidir.
.
Bilgisayarın Öğrenimi (Machine Learning)
Yapay zekayı en çok zorlayan dallardan biri, bilgisayarların kendi başına insan oğluna benzer bir şekilde deneyim kazanıp öğrenmelerini sağlamaya çalışmaktır.
.
Nöron Örgüleri ve Genetik Algoritmalar (Neural Networks and Genetic Algorithms)
İnsan beyni ve nöronlarla direk ilgilenen bu alanda insan beyninin işlevi taklidini sanal bir ortamda elde etmeye çalışır. Parmak izlerinin kime ait olduğunu belirleyen ve benzeri programların kalbini oluşturmaktadır.
.
Yapay zeka Ve Felsefe (AI and Philosophy)
Yapay zekada tamamen kendi durumunu analiz eden ve gelişmesi için teorilerin üretildiği bölümdür. Felsefe ile iç içe olan bu alan yapay zekanın geleceğini sağlamak için esastır.
http://www.netogretim.com/dokumangoster.aspx?id=176&d=Yapay
.
YSA ile basit biyolojik sinir sisteminin çalışma şekli simüle edilir (benzetilir). Simüle edilen sinir hücreleri nöronlar içerirler ve bu nöronlar çeşitli şekillerde birbirlerine bağlanarak ağı oluştururlar. Bu ağlar öğrenme, hafızaya alma ve veriler arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarma kapasitesine sahiptirler.http://tr.wikipedia.org/wiki/Yapay_sinir_a%C4%9Flar%C4%B1
.
Yapay zeka tasarlayanlar beynin yapısından esinleniyorlar; astrositlerle ilgili son bulgular bu çalışmaları nasıl etkileyecek?
- Yapay zeka dönüm noktasında. Şimdiye kadar benim alanımda öğretme sürecinde makinenin bir sesi, görüntüyü, dijital bir izi v.s. tanımasının sağlanmasında temel yöntem nöron ağlarına dayanıyordu. Ancak bu yöntem nöronların salt matematiksel betimlerini önemseyip beynin diğer hücrelerinin işlevlerini göz ardı ediyor.
Niçin? Çünkü biyologlar insanda öğrenme sürecinde salt nöronların ve özellikle de uçları olan sinapsların rol oynadığını düşünüyorlardı. Şimdi artık beyinde astrositlerle ilgili bulguların yapay zekanın alanını da genişletmesi bekleniyor.http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=3955529
